W dniu 22 września 2017r. na terenie Nadleśnictwa Żednia odbyły się uroczystości poświęcenia krzyża na mogile powstańczej z 1863 r.

Była to jednoczenie inauguracja obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Przy zbiorowej mogile na górze Św. Anny koło Królowego Mostu, w obecności Metropolity Białostockiego Arcybiskupa Tadeusza Wojdy, samorządowców, leśników oraz mieszkańców  oddano  hołd bohaterom zrywu niepodległościowego z XIX wieku. Siedmiometrowy drewniany krzyż, który ustawiono na mogile staraniem lokalnej społeczności i leśników, ma upamiętniać heroizm powstańców i przypominać kolejnym pokoleniom o minionych tragicznych losach naszego kraju.

Uroczystość zorganizowało Nadleśnictwo Żednia we współpracy z Nadleśnictwem Waliły, Parafią Rzymskokatolicką w Supraślu, Stowarzyszeniem Więzionych Internowanych Represjonowanych w Białymstoku.

^{tekst, zdjęcia: Emilia Ostaszewska}

Historia mogiły powstańczej

„Mogiła na górze św. Anny jest jednym z wielu okrytych tajemnicą miejsc na terenie Puszczy Knyszyńskiej, w lokalnych przekazach jednoznacznie wiązanych z wydarzeniami 1863 roku. Podobnie jak inne liczne mogiły i krzyże ukryte wśród drzew upamiętniające tragiczne wydarzenia z przeszłości dają one świadectwo, trwającej ponad 100 lat, walki Polaków o niepodległość. Niestety, wiedza o konkretnych wydarzeniach  którym były dedykowane bardzo często odeszła na zawsze razem z najstarszymi mieszkańcami.

Pod Królowym Mostem 9 czerwca 1863 r. oddział powstańczy pod dowództwem Edwarda Kiersnowskiego „Groma” stoczył bitwę z wojskami carskimi. W wyniku starcia życie straciło 22 powstańców. Również w okolicy Królowego Mostu, w pobliżu wsi Kołodno, doszło do potyczki, w czasie której do niewoli trafiło 90 Polaków. Jeńcy mieli zostać straceni i pochowani w zbiorowej mogile na górze św. Anny. Niestety, wiązanie miejsca, w którym się znajdujemy, z opisanymi wydarzeniami jest błędem wynikającym ze zbieżności nazw: istnieje inny Królowy Most oraz inne Kołodne, dziś położone za wschodnią granicą.

Wiemy, że okolice „naszego” Królowego Mostu były jednym z miejsc koncentracji oddziałów powstańczych w powiecie białostockim, nie wiadomo natomiast nic o odbytej w tym miejscu bitwie lub potyczce. Jednak znajdująca się na górze św. Anny mogiła istnieje tu „od zawsze”. Od lat jest też w tym miejscu składany hołd poległym powstańcom. Doświadczenie uczy, że z reguły można zaufać tak mocno ugruntowanej lokalnej pamięci – niemal zawsze nawiązuje ona do autentycznych wydarzeń, nawet jeśli myli się w szczegółach.  A zaginiona pamięć o faktach sprzyja „dopisywaniu historii - często w dobrej wierze.

Pomimo, że nie wiemy nic pewnego na temat mogiły na Górze św. Anny – zaufajmy przekazom, oddajmy hołd poległym.”

Źródło tekstu: Przewodnik „Ścieżka Szlakiem Powstania Styczniowego”.