Wydawca treści
Grzyby
Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.
Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?
Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.
Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.
W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.
Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?
Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.
Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.
Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?
To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.
Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.
Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?
Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.
Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Historia Nadleśnictwa Waliły
Historia Nadleśnictwa Waliły
Lasy Nadleśnictwa Waliły to kompleks stanowiący część Puszczy Knyszyńskiej, a także kompleksy leśne nie związane z Puszczą oraz lasy powstałe wskutek zalesienia gruntów porolnych. Ziemie te przez wieki zajmowała puszcza, ciągnąca sięod bagien poleskich przez górny bieg Narwi, rzekę Supraśl, ziemie między rzeką Brzozową i Sidrą do Biebrzy, gdzie przechodziła w Puszczę Jaćwieską.
W ciągu kilku wieków stopniowo cofała się przed człowiekiem zasiedlającym ją z trzech zasadniczych kierunków: od strony Bugu, od strony Niemna i od strony Mazowsza. Pierwsze ślady osadnictwa na terenach puszczy pochodzą z XIII wieku. Zostało ono całkowicie zniszczone w czasie walk Jaćwingów, Prusów, Mazowszan i Rusinów a następnie Litwinów i Krzyżaków w XIII i XIV wieku. Pod koniec XIV wieku pierwsze osady spotykano za Świsłoczą i nad Niemnem. Było to osadnictwo ruskie i sporadycznie litewskie. Najstarsza kolonizacja na obszarze północnowschodniej części Puszczy Knyszyńskiej wywodzi sięz ośrodka grodzieńskiego, skąd posuwała sięwzdłuż Niemna i Świsłoczy. Południowa część Puszczy Knyszyńskiej do rzeki Supraśl znajdowała się pod koniec XIV wieku i z początkiem XV wieku w zasięgu osadnictwa ruskiego z ośrodkami w Bielsku i Surażu. Osadnictwo to mające charakter jednodworny i rozproszony rozwijało sięku północy wzdłużdrogi łączącej Podlasie z Grodnem i Rusią, która biegła z Suraża, Bielska, Brześcia do Grodna i Wołkowyska przez górny bieg Supraśli. Z tego okresu kolonizacji Puszczy pochodzi miejscowość Gródek, która została założona przy przejściu przez rzekę oraz osada Świsłoczany. Pod koniec XV wieku i na początku XVI wieku istniało już wyraźne, choć rozproszone osadnictwo na wschodnim brzegu Świsłoczy; np. Brzostownica Mała i Brzostownica Duża, a na zachodnim brzegu dwór Krynki (prawa miejskie 1509 rok), Plebanowo (założone w 1522 roku). Linia dworów: Krynki, Odelsk, Malawicze, Kuźnica, Nowy Dwór i Perstun była granicązasięgu puszczy. Około 1556 roku nastąpił podział dawnej Puszczy Grodzieńskiej na nowe jednostki, które otrzymały nazwy od przylegających do niej dworów. W ten sposób powstały Puszcze: od południa - Puszcza Kryńska biegnąca wzdłuż Supraśli i od Krynek do Sokółki, dalej na północ - Odelska, Malawicka, Kuźnicka, Nowodworska i Perstuńska – odpowiadająca dzisiejszej Puszczy Augustowskiej.
Tereny obecnego Nadleśnictwa Waliły stanowiły część Puszczy Kryńskiej (wydzielonej z rozległej Puszczy Grodzieńskiej), Gródeckiej (stanowiącej część Puszczy Błudowskiej) i Jałowieckiej (wcześniej Puszcza Wołpiańska), które należały do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Osadnictwo postępujące od wschodu powodowało karczowanie lasów i zamianętych terenów na pola uprawne. W XVI wieku północno-wschodnia część Puszczy Kryńskiej przebiegała wzdłuż granic wsi, które obecnie noszą nazwy: Ostrów, Plebanowo, Nietupa, Szaciły, Sanniki, Łużany i Skroblaki. Około 1560 roku istniały już wsie: Skroblaki, Sanniki, Kruszyniany, Rudaki, Chomontowce, Ozierany Małe, Ozierany Duże, Ciumicze, Trejgle, śylicze, Ostrówek, Ozierskie, Bobrowniki, Narejki, Łużany, Gobiaty, Wierobie i Łosiniany.
Początki administracji leśnej związane są z organizacją służby łowieckiej. Na użytkownikach tzw. „dóbr leśnych" ciążył obowiązek utrzymywania służby łowieckiej i ochrony zwierzyny. Prawo do polowania na grubego zwierza posiadał wyłącznie panujący. Puszcza Kryńska podzielona została na 21 ostępów. Nazwy niektórych ostępów leśnych przetrwały do dnia dzisiejszego, jak np. Wierch, Radulin, Leszczany, Skrabacinka. Po ostatnim rozbiorze Polski obszar puszczy znalazł sięw obrębie Prus, a lasy puszczy stały sięwłasnością króla pruskiego. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego tereny te weszły w skład Cesarstwa Rosyjskiego, a puszcza stała sięwłasnością państwową. Stan powyższy utrzymał siędo roku 1914.
W XIX wieku proces wylesiania puszczy właściwie się zakończył a jej granice ustabilizowały się. W końcu XIX wieku lasy puszczy zostały podzielone na oddziały o powierzchni około 100 ha. Lasy w tym czasie zagospodarowane były sposobem dzielnicowo-obiegowym, czego wynikiem było powstanie dużych powierzchni drzewostanów o zbliżonym wieku. Urządzanie lasów Puszczy Kryńskiej przeprowadzono po raz pierwszy w okresie zaborów w latach 1848-1858 metodą okresowo-powierzchniową. Dla gospodarstw określano kolej rębu, w powiązaniu z panującymi gatunkami lasotwórczymi. Dla obrębów dębowych stosowano 180-letniąkolej rębu, dla sosnowych - 120-letnią, świerkowych - 100-letnią, olszowych - 30 do 60-letnią. Plany urządzenia lasu były tworzone już na podstawie szacowania ilości drewna na pniu i przyrostu, opisie drzewostanu i warunków ich wzrostu. Zawarte w nich były wytyczne odnośnie przygotowania gleby, odnowieńi pielęgnacji. Kolejne urządzanie lasu miało miejsce w latach 1880-1890, 
W roku 1952 opracowany został prowizoryczny plan urządzenia lasów Nadleśnictwa Waliły na okres 1.01.1953 - 31.12.1962. Od roku 1953 do 1964, kiedy to przeprowadzono definitywne urządzenie lasu, rozmiar użytkowania rębnego (łącznie z użytkami przygodnymi w drzewostanach rębnych) wyniósł 221748 m3 (średnio rocznie 17646 m3), co stanowiło 152% założonego planu. Powierzchnia wykonanych za ten okres odnowień i zalesień wyniosła 1008,62 ha. Powierzchnia nadleśnictwa zwiększyła sięo 50,34 ha w wyniku zmian powstałych na skutek przyjęcia w latach 1960-62 uroczysk: Łużany (98,08 ha) i Grzybowce (25,78 ha) oraz przekazania torfowisk w dolnej części uroczyska Wiejki (73,52 ha). W ostatnich dwóch latach omawianego okresu gospodarczego, na skutek wyjątkowej suszy, w wielu drzewostanach świerkowych pojawiły się gniazda kornika drukarza i drukarczyka. Poza tym poważne szkody wyrządziły: huba korzeniowa, obwar sosnowy, osutka, opieńka, skrętak i zwójki. Ogólnie należy stwierdzić, że cały okres powojenny i następny, ażdo 1962 roku charakteryzował się porządkowaniem gospodarki leśnej. Definitywne urządzanie gospodarstw leśnego Nadleśnictwa Waliły wykonano w 1964 roku opracowując plan gospodarczy na okres 1.10.1964 - 30.09.1974. Zarządzeniem Nr 3 z dnia 2.10.1972 roku Dyrektor Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Białymstoku na podstawie Zarządzenia Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 49 z dnia 30 września 1972 roku „Komunikat Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych w sprawie zmian organizacyjnych w Lasach Państwowych") utworzył nowe Nadleśnictwo Waliły w skład którego weszły dotychczasowe Nadleśnictwa Waliły i Krynki. Nadleśnictwo Waliły składało sięz dwóch obrębów o nazwach Waliły i Krynki utworzonych w granicach dotychczasowych nadleśnictw. Nadleśnictwo w takim kształcie istniało do 1992 roku, kiedy to w wyniku znacznego zwiększenia powierzchni obu obrębów powrócono do dawnego podziału na dwa samodzielne nadleśnictwa.
